Cuộc đời và sự nghiệp thương nhân bưởi Bách Đài (1874 – 1932)
Bách thái thái sinh năm 1874 trong một gia đình nông dân nghèo ở làng Yên Phúc (nay là phường Phúc La), thị trấn Hà Đông, tỉnh Hà Tây. Ngay từ nhỏ, anh đã phải phụ mẹ bán hàng rong kiếm sống. Anh ta họ Dư, nhưng vì cha mất sớm, nhờ một gia đình giàu có nhận anh ta làm con nuôi và cho đi học nên anh ta đổi họ từ họ Dư sang họ Bạch và đặt tên là Bạch Thái Hữu. Sau một thời gian học được vài chữ, ông bỏ học, làm thư ký cho nhà truyền đạo người Pháp Bonnay ở phố Tràng Tiền, Hà Nội. Khi đó, ông đã ký tên của mình cho năm. Sau khi làm việc khoảng một năm, Bonnet đã cử anh trở lại Pháp để tham gia triển lãm boocdo.
Doanh nhân Bách Đài bưởi (1874 – 1932)
Khi mới sang Pháp, ông bỡ ngỡ trước sự hào nhoáng của nền văn minh phương Tây, nhưng không hề choáng ngợp, ngược lại, ông ra sức nghiên cứu, học hỏi cung cách làm việc của người Pháp. Trở lại Trung Quốc, Bach Taiyou từ bỏ công việc thư ký và quyết tâm dấn thân vào lĩnh vực kinh doanh. Vào thời điểm đó, Pháp đang xúc tiến một dự án đường sắt nối Hà Nội-Sài Gòn. Cầu long biên – hà nội đang được xây dựng và công ty đường sắt cần gỗ. Bưởi Bách Thái làm việc với nhà thầu Pháp cung cấp gỗ tà vẹt. Ba năm liền, ông lặn lội vào miền Bắc và miền Trung tìm gỗ về xây dựng. Qua lần đấu thầu này, anh đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm làm ăn và tích lũy được một số vốn để mở hiệu cầm đồ. Ông là người Việt Nam đầu tiên dấn thân vào ngành thâm dụng vốn, đòi hỏi chuyên môn kỹ thuật. Người cầm đồ chủ yếu cầm nữ trang, vàng bạc, kim cương, phải có kiến thức chuyên môn, biết thử vàng, biết soi kim cương. Ngoài ra, họ phải có khả năng học tập và hạch toán theo pháp luật. Đây cũng là thời kỳ anh có cơ hội thử tài kinh doanh của mình. Các đối thủ Trung Quốc của anh ấy ban đầu đã loại bỏ anh ấy, chỉ chờ anh ấy đóng cửa, nhưng cửa hàng cầm đồ của bach thai pom không chỉ đứng vững mà còn phát đạt. Một mặt, thành công của ông là do doanh nghiệp đáng tin cậy của ông, mặt khác là nhờ đồng bào của ông, những người sẵn sàng hỗ trợ các doanh nhân Việt Nam trong giai đoạn đầu phát triển kinh tế và dám đương đầu với người nước ngoài. Lĩnh vực hoạt động của anh ấy không giới hạn trong một nghề. Từ năm 1906, ông còn làm quan thuế ở tỉnh Nam Định, tỉnh Thanh Hóa, mở quán cơm ở tỉnh Thanh Hóa, mở hãng rượu ở tỉnh Tài Bình. Ông còn dự định mở nhà máy xay lúa ở Nam Định và nhà máy điện ở đây.
đồng thời quy hoạch xây dựng tuyến đường sắt nối Nam Định-Hải Phòng. Thật không may, những ý định này của ông đã không được thực hiện do Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ. Năm 1909 đánh dấu một bước tiến trong cuộc đời thương mại đầy sóng gió của ông khi ông bước sang một lĩnh vực kinh doanh mới: vận tải đường thủy nội địa vào đầu thế kỷ 19, hai công ty của Pháp, messagerie hàng hải và độc lập chargeurs reunis Authority. Về giao thông đường sông ở miền nam, ông Nguyễn Văn Kiểu cạnh tranh với Hoa kiều, cũng có tàu chạy tuyến Sài Gòn-lục. Ở Bắc Kỳ có hai công ty của Pháp: Marty ở Hà Nội với 3 tàu và một bãi sửa chữa, Deschwanden ở Hải Phòng với 6 tàu và một số công ty Trung Quốc với khoảng 20 tàu. Năm đó, hợp đồng chạy thử chuyến của Hãng tàu Marty hết hạn, chuyên chở hành khách. Ông Yu thuê 3 chiếc tàu của Công ty Marty. Lúc này ông gặp đối thủ mạnh là các ông chủ người Pháp và người Hoa. Họ quyết tâm đánh bại anh bằng trăm phương ngàn kế. Người Trung Quốc áp dụng chiến lược cá lớn nuốt cá bé, giảm giá vé Hà Nội – Nam Định từ 40 xu xuống còn 30 xu để giành khách. Ông Yuzu phải hạ giá xuống 30 xu để cạnh tranh. Tình thế của anh lúc đó tưởng chừng như đang trên bờ vực phá sản. Thuê 3 thuyền 2000 đồng/tháng, mỗi thuyền 20 đồng. Ở thế “đập trứng” đó, Bach Tayyou đã nghĩ ra một thứ vũ khí mà không đối thủ nào có, đó chính là tinh thần dân tộc của người Việt Nam. Bưởi Bạch Thái tin rằng sự nghiệp của mình diễn ra trên chính đất nước mình, phục vụ đồng bào mình, và chắc chắn sẽ nhận được sự ủng hộ của người dân Việt Nam vốn không ưa sự áp bức của ngoại bang. Xuất phát từ niềm tin này, ông đã tìm ra những giải pháp hợp lý, chẳng hạn như đặt tên cho hạm đội của mình là những anh hùng dân tộc, tạo bến đỗ thuận tiện và giá vé hợp lý, đồng thời khuyến khích đồng bào sử dụng phương tiện của chính mình. Ông đã từng đi lại buôn bán ở các miền sông nước.
Từ cánh tay đó, ông ngày càng lớn mạnh, mua lại các công ty vận tải biển của Pháp và Trung Quốc. Năm 1915, ông mua 3 con tàu, một bãi sửa chữa và một xưởng đóng tàu cho a.r. Matty trước cổng cấm giờ thuộc TP Hải Phòng. Năm 1917, công ty deschwanden phá sản và ông đã mua lại toàn bộ đội tàu gồm 6 chiếc và nhận deschwanden làm nhân viên. Kể từ đó, nhiều đội thuyền của ông đã buôn bán qua sông, và ông được giới kinh doanh đương thời gọi là “Vua của sông phương Bắc”.
Trong vòng 10 năm (1909-1919), công ty bưởi Bách Thái có tới 30 chiếc tàu lớn nhỏ cùng nhiều xà lan, các đội tàu mang tên phi rồng, phi hổ, hồng bang, lạc long, trung nhi. , đình tiến. hoàng, le loi… khai thác hầu hết các tuyến đường sông phía Bắc sau đó vươn ra các khu vực và quốc gia lân cận như Hong Kong, Nhật Bản, Philippines, Singapore, Trung Quốc. Kinh doanh đường thủy nội địa, và sau đó là kinh doanh vận tải đường biển, là lĩnh vực thành công nhất trong sự nghiệp của ông. Năm 1928, dự đoán tương lai thịnh vượng của ngành than, ông chuyển toàn bộ công ty vận tải biển sang sauvage, đầu tư khai thác than, mua hai mỏ của Pháp ở Mật thị và Cam thực (tỉnh Quảng An), và lại thành công với ngành than của mình. được tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu sang nhiều nước, khách hàng chủ yếu là Pháp và Nhật Bản. Ông cũng cử đại diện Pháp sang đàm phán với trường Đại học Công nghệ Mỏ để tuyển dụng những kỹ sư giỏi, thậm chí nếu ông qua Pháp phát biểu chia tay sẽ sang Việt Nam làm việc cho ông sau khi tốt nghiệp. Ông cũng tuyển sinh viên Ba Lan làm quản lý mỏ. Xuất thân là người làm công ăn lương, anh rất quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của 2.500 công nhân đang làm việc trong công ty mình. Ngoài đóng góp cho phát triển kinh tế, đóng góp quan trọng thứ hai của bưởi Bách Đài là trong lĩnh vực văn hóa. Khi đó, ông đã đầu tư xây dựng một nhà máy in lớn ở Hà Nội, lấy tên là “An ninh Thông tấn”, ra nhật báo tuyên ngôn (thành lập ngày 15-7-1921). Trong phương châm “Tuyên ngôn khai hóa”, Người chỉ rõ: Một là, giúp đồng bào soi sáng cho nhau, dạy bảo nhau, kiềm chế lẫn nhau, thay cũ lấy mới một cách hài hòa, ngay thẳng, dung nạp cái cũ. văn hóa với văn hóa cũ. Nền văn minh mới góp phần truyền bá và phát triển văn hóa dân tộc, đồng thời cũng mở ra những con đường sự nghiệp. Thứ hai, giải thích cho chính phủ các yêu cầu thực tế và pháp lý để bảo vệ quốc gia; thứ ba, giải thích ý kiến cho rằng lợi ích của chính phủ nằm ở việc lập kế hoạch. Mục tiêu cuối cùng của phong trào thử nghiệm do Bai Taiyou khởi xướng và thúc đẩy thông qua Wenming Daily cũng giống như mục tiêu của các nhà cải cách yêu nước trong Phong trào Tongjing Yishi. Bưởi Bạch Thái không chỉ là một mô hình “làm giàu không tay” mà còn mong muốn mọi người Việt Nam cùng dấn thân vào con đường làm giàu. Mặc dù tuyên bố của nhật báo cho thấy nó ra ngày 22, nhưng sau đó nó đã ngừng xuất bản. Nhưng sáng kiến văn hóa của nó rất tiến bộ và đáng được tôn trọng. Bi thương thay, ngày 22/7/1932, Baiyou trút hơi thở cuối cùng tại Hải Phòng – mảnh đất đã giúp ông trở thành “chúa tể sông Bắc Kỳ” khi mới 58 tuổi. Hiệp hội trí thức tiến bộ Đức đã nhận xét về ông: “Ông là một vĩ nhân của miền bắc và một người trên thương trường. Cuộc đời của ông đáng để quốc gia thể hiện, và sự nghiệp của ông đáng để các doanh nhân noi theo.” —Các học giả truyền thông của Hiệp hội Ngôn ngữ và Chữ viết Trung Quốc đã gọi Baitaiyou là “anh hùng kinh tế đầu tiên của nền kinh tế quốc gia” trên tạp chí “Tongcheng”. Thông qua các tài liệu lịch sử đã được các giáo sư sử học đánh giá và phân tích, chúng ta có thể nói rằng Baiyou là một Yêu nước, câu nói giản dị của lòng tự hào dân tộc “Người Việt Nam, đi tàu Việt Nam”, phải chăng đây là tiền thân của câu nói ta thường nói? Sau này dùng: “Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam”. lòng yêu nước, tự hào dân tộc của ông được thể hiện rõ nét trong Hội nghị kinh tế tài chính Trung Bắc Trung Nam Trung Nam Bảo vệ giai cấp tư sản dân tộc và công kích chính sách thuế khóa của chính quyền bảo hộ Pháp, Thống đốc Robin ở giữa cuộc họp đã nổi giận. và dọa Bachtay: “Ở đâu có Robin, ở đó không có Bachtay.” Bachtay lập tức phản bác: “Ở đất nước này và Bachtay không có chim nhại.” Câu nói này có thể so sánh với lịch sử thế giới, một câu nói nổi tiếng của “Ta thà làm quỷ phương nam còn hơn làm vua phương bắc”, hay câu nói nổi tiếng của Zhang Gongding: “Không bao giờ cạn kiệt” cũng vậy, “Ở phía nam, chỉ có phía nam mới có người chiến đấu với phía tây. “Phải chăng sự độc lập trong kinh doanh của ông bắt nguồn từ tinh thần độc lập dân tộc trong dòng máu của mỗi người Việt Nam yêu nước? Sự nghiệp của ông, thành công trong kinh doanh của ông luôn gắn với tinh thần dân tộc, thể hiện lòng tự hào dân tộc và biết khơi dậy tinh thần dân tộc. Ông đã vượt qua nghịch cảnh và trở thành một Mr. Ngày nay, cộng đồng doanh nghiệp nước ta coi ông như một tấm gương sáng để noi theo.
(Bộ sưu tập)
